Jan Kruk-Śmigla

Jan Kruk-Śmigla

żołnierz Legionów Polskich, oficer Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, dowódca elitarnego 85 Pułku Strzelców Wileńskich, uczestnik kampanii wrześniowej

Urodził się 17 maja 1895 roku w Wiśniowej koło Wieliczki jako syn Jakuba i Anny z domu Grabowskiej. Kształcił się w IV Gimnazjum Klasycznym w Krakowie. Tam należał do Związku Strzeleckiego i przybrał pseudonim „Kruk”, który potem stał się pierwszym członem jego nazwiska. W 1914 roku wstąpił jako ochotnik do Legionów Polskich. Służył w 2 kompanii I batalionu 1 Pułku Piechoty w składzie I Brygady. Awansował do stopnia sierżanta i został dowódcą plutonu. W czasie służby legionowej był czterokrotnie ranny: pod Laskami, Tarłowem, Jastkowem i Wielkim Miedwieżem. Brał udział w najkrwawszej bitwie I Brygady pod Kostiuchnówką w lipcu 1916 roku. Za walki legionowe odznaczono go w odrodzonej Polsce Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości i dwukrotnie Krzyżem Walecznych. Po kryzysie przysięgowym w 1917 roku wstąpił do armii austriackiej i służył w 100, później w 20 Pułku Piechoty. Walczył na froncie włoskim. Pod Cortelano został ciężko ranny. Zwolniony z wojska powrócił do Krakowa. Tam podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. 1 listopada 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Organizował Legię Akademicką i brał udział w akcji rozbrajania żołnierzy austriackich w Krakowie. Podczas wojny polsko-bolszewickiej pełnił służbę w jednostkach tyłowych w stopniu podporucznika, a później kapitana. We wrześniu 1921 poślubił Jadwigę Tokarską. W następnym roku został przeniesiony do macierzystego 1 Pułku Piechoty Legionów, gdzie zajmował stanowiska dowódcy kompanii, adiutanta, dowódcy batalionu. Uczestniczył w przewrocie majowym 1926 po stronie marszałka Piłsudskiego. W kwietniu 1927 roku otrzymał stopień majora. W latach 1930–1932 był słuchaczem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, po której ukończeniu, i awansie do stopnia podpułkownika, został skierowany do pracy sztabowej. W styczniu 1938 objął dowództwo 85 Pułku Piechoty w Nowej Wilejce. Na jego czele, w składzie 19 Dywizji Piechoty Armii „Prusy”, wziął udział w kampanii 1939 roku. W walkach trwających od 18 do 20 września jego zgrupowanie zostało rozbite, a on sam trafił do niewoli. Był przetrzymywany m.in. w oflagach IV C Colditz, X C Lubeka, VIII B Silberberg (Srebrna Góra) i VI B Dössel, gdzie doczekał wyzwolenia. Po wojnie mieszkał w Bielawie. Pracował m.in. jako radca prawny w Zakładach Radiowych „Diora” w Dzierżoniowie. Ostatnie lata życia spędził we Wrocławiu. Współpracował z Podkomisją Odznaczeń Bojowych przy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Za męstwo w kampanii wrześniowej otrzymał Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari. Zmarł 14 marca 1976 roku i został pochowany na cmentarzu Świętej Rodziny we Wrocławiu. Jest autorem dziennika z okresu służby w Legionach Polskich opublikowanego w 2004 roku.